Tırnak Yeme

Tırnak yeme ya da klinik tanımı ile kronik onikofaji; her yaşta ve her iki cinste de görülebilen, zaman içinde de alışkanlığa dönüşebilen bir davranış bozukluğudur.

Anne babalara tarafından kötü bir alışkanlık olarak hafife alınsa da bazen altta yatan tıbbi veya duygusal bir problemin dışa vurumu da olabilmektedir.

3-4 yaşlarından itibaren başlayabilir ve her yaşta görülebilir. Farklı araştırmalara göre çocukların ve erişkinlerin dörtte birinde, ergenlerin ise hemen hemen yarısında tırnak yeme görülür. Erkeklerde daha fazladır.

Tırnak yeme davranışının nedenleri konusunda birçok varsayım öne sürülmüştür. Çeşitli tıbbi hastalıklar sonucu ortaya çıkabilir. Çevresel kaynaklardan öğrenme sonucu çocukta tırnak yeme gelişebilir. Zaman içinde keskinleşen engellenemez bir alışkanlık şeklinde gözlenebilir. Çocuğun; çevresinin dikkatini çekme çabası sonucu, sosyopatiler nedeniyle, özgüven eksikliği sonucu, çocuğun kendi davranışlarının farkında olamaması sonucu da görülebilir. Obsesif Kompülsif Bozukluk sprektrumundaki hastalıklarla akrabalığı da ileri sürülmektedir, yani tırnak yemenin takıntı haline geldiği bir boyut a vardır. Bütün bu varsayımların ötesinde: tırnak yemenin en sık nedeninin kaygı yüksekliği olduğu, iç gerginliğini azaltamayan çocukların tırnak yeme davranışına sık olarak başvurduğu, yani tırnak yemenin bir anlamda stres azaltıcı bir eylem olduğu klinisyenlerce iyi bilinir. Psikanalitik görüş de tırnak çocukluktaki oral döneme takılmanın işareti olduğunu ileri sürer.

Tırnak yemenin yoğunlaşması çocuğu birçok riskle karşı karşıya bırakır. Aşırı olduğunda çocuğun parmaklarını kullanarak yaptığı yazma vb eylemlerini yavaşlatabilir. Çocuğun sosyal ortamlarda tırnak yemesini saklama çabası yaşadığı gerginliği daha da arttırır, bu davranışın daha da sıklaşmasına çanak tutar. Sürekli olarak elin ağzında olması ağız bölgesi ile dış ortam arasında mikrop taşınmasını arttırır, ağız bölgesinde enfeksiyon kaynağı olabilir. Tırnak kenarlarının sürekli kemirme yoluyla travmatize edilmesi tırnak kenarındaki cilt yapısını bozabilir, kanama dahi yapabilir. Diş yapısında bozulmalar, ağız mukozası iltihapları görülebilir. Sürekli olarak tahriş olan tırnak yapısı bozulur, üstelik tırnak yiyenlerde tırnaklar daha hızlı uzar, yani hasta bir kısır döngüye girer. Son aylarda tırnak yeme davranışının kurşun zehirlenmesinde de payı olabileceği yönünde varsayımlar ileri sürülmüştür.

Tırnak yeme tedavisinde çeşitli yöntemler vardır. En sık başvurulan yöntemler davranışçı terapilerdir. Tırnak bölgesine çeşitli caydırıcı maddeler sürmek veya anımsatıcı işaretler koymak, ara sıra anne babalarca denenen bir yöntemdir. Tırnak yeme davranışı anında dikkat çeldirici uyaranlarla çocuğun farkındalığını arttırmak veya ödüllendirmeye yönelik yazılı kayıtlar tutmak da yararlı olabilir. Tırnak yeme davranışını daha kabul edilebilir davranışlarla değiştirmek de denenmektedir. Klinik tablonun ciddiyetine bağlı olarak çeşitli ilaçlar da denenmektedir.

En fazla yarar sağlayacak yaklaşım ise tedavinin her hasta için ayrı planlanması, adım adım çalışılması, altta yatan klinik tabloya bağlı olarak davranış değiştirme yöntemleri, stresle başa çıkma eğitimi, gevşeme egzersizleri, gereğinde ilaç tedavileri olmalıdır.

UZM DR AHMET ÇEVİKASLAN